به گزارش تحریریه، وضعیت نابسامان قیمت فولاد در بورس کالا برای بسیاری به یک معما تبدیل شده است. معمایی مرموز که میز بازار تحریریه با نظرخواهی و گفتگو با صاحب نظران، نمایندگان مجلس و اساتید اقتصاد به دنبال راه حل آن است. به راستی چه اتفاقی افتاده است که حتی در برخی از ایام تابستان 99 قیمت فولاد داخلی تا 15 درصد گران تر از قیمت جهانی در کشور معامله گردید و مشتری های مشتاق و دست به نقدی نیز پای کار این گرانی کاذب ایستادند؟ آیا عزمی در جهت کوتاه نمودن دست دلال ها از بازار فولاد وجود دارد؟ برای روشن تر شدن نگاه نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی پیرامون بحران فولاد، در ادامه پیگیری ها تحریریه به گفت و گو با دکتر حجت الله فیروزی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نشسته است:

تحریریه: به عنوان سوال نخست آیا نمایندگان محترم مجلس درباره ساماندهی وضع نابسامان و ناامیدکننده قیمت فولاد، طرحی در دست بررسی دارند؟

حجت الله فیروزی: این مسئله قطعا برای نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی حائز اهمیت است. توجه بفرمایید که ما بر روی طرح ساماندهی بازار فولاد به دقت و با وسواس کار کرده ایم و الحمدالله در کمیسیون صنایع و معادن نیز، این طرح به تصویب رسیده است. این طرح هم اکنون در نوبت صحن علنی است.

تحریریه: بنابراین نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی معتقد هستند که بحث فولاد نیاز به یک ساماندهی و نگاه نو دارد؟

حجت الله فیروزی: قطعا همین طور است. همان طور که عرض کردم ما در کمیسیون صنایع و معادن بر روی طرحی در جهت ساماندهی این اوضاع آشفته کار کرده ایم و طرح مذکور هم اکنون در صف بررسی صحن قرار دارد. ما معتقدیم برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد و طرح مجلس در صورت تصویب نهایی قطعا گامی موثر در جهت ساماندهی بازار آشفته فولاد و کمک به تکمیل زنجیره فولادی است.

تحریریه: آیا طرح مذکور علاوه بر ارائه راهکارهایی در جهت واقعی سازی قیمت غیرمنطقی فولاد، در جهت حمایت از تکمیل رنجیره فولادی داخلی و تولید ارزش افزوده بیشتر برای کشور نیز می باشد؟

حجت الله فیروزی: قطعا همین طور است. ما معتقدیم که تکمیل زنجیره فولادی داخلی با توجه به زیرساخت های خوبی که ما داخل کشور داریم امری ضروری و به نفع کشور است. متاسفانه معمولا قسمتی از زنجیره فولاد کشور، اسیر معضل خام فروشی است که اجازه درآمدزایی مکفی از طریق خلق ارزش افزوده کامل را به کشور نمی دهد. باید نگاه بالادستی های فولاد تغییر کند. نباید به خاطر سودی که به دست می آورند دائما دچار خام فروشی باشند.

تحریریه: بنابراین شما میگویید که در طرح مجلس یک نگاه ویژه به تکمیل زنجیره فولادی کشور وجود دارد. لطفا در این باره بیشتر توضیح دهید.

حجت الله فیروزی: اساس طرح مجلس و شاه بیت آن، این است که تمام محصولات بالادست و پایین دست زنجیره، یعنی شمش تا تیرآهن و ورق فولادی و غیره، باید به طور کامل و در یک ساز و کار قانونی و شفاف در بورس کالا عرضه شوند. یعنی ما به شفافیت عرضه و تقاضا در بستر یک زنجیره کامل فولادی توجه داشته ایم. در طرح مذکور هر نوع فروشی خارج از بورس در حکم کالای قاچاق منظور گردیده و دلالان علاوه بر ضبط مال باید منتظر مجازات باشند. این نخستین بار است که درباره فروش محصولات فولادی خارج از ساز و کار تعیین شده بورس کالا، جرم انگاری شده است. لذا همگی تولیدکنندگان زنجیره عظیم فولادی باید تمامی محصولات خود را در بورس کالا عرضه نمایند. این برخلاف روال ناصحیح فعلی است که فقط 20 تا 30 درصد محصولات در بورس کالا عرضه می شود و خریدار واقعی را دچار مشکل نموده و دلالان را خوشحال می کند.

تحریریه: بنابراین معتقدید که ما در بازار فولاد با پدیده دلالی و تقاضای کاذب مواجیهم؟

حجت الله فیروزی: متاسفانه در شرایط و ساز و کار غیرشفاف فعلی باید بگوییم بله. ما با دلالی و تقاضاهای کاذب مواجهیم و طرح مجلس حرکتی خواهد بود تا در کنار تکمیل زنجیره فولادی کشور، ساز و کار فسادزای عرضه و تقاضای فعلی نیز اصلاح گردد. متاسفانه در شرایط فعلی تقاضای واقعی پاسخ داده نمی شود و دلال ها در بازار آزاد مشغول سودجویی هستند. بنابراین ما نیاز به اصلاح شرایط داریم.

تحریریه: شما درباره لزوم تکمیل زنجیره و خلق ارزش افزوده برای کشور فولاد نکاتی داشتید. لطفا بفرمایید آیا مشوق هایی در این زمینه در طرح مجلس وجود دارد؟

حجت الله فیروزی: بله ما به این صورت به مسئله نگاه کرده ایم که هر چه به سمت قسمت های زیرین زنجیره حرکت می کنیم؛ باید مشوق هایی در جهت افزایش تولید و رونق صادرات داشته باشیم. البته واضح است که این صادارت باید پس از تامین نیاز داخلی باشد. ما در طرح تلاش داشته ایم که شرایطی ایجاد نماییم تا به دلیل وجود مالیات های کمتر در قسمت های انتهایی زنجیره، تمایل، جهت حرکت هر چه بیشتر به سمت تکمیل زنجیره وجد داشته باشد. یعنی تولیدکننده متمایل باشد تا با حرکت تولیدات خود به سمت انتهای زنجیره از مشوق های مالیاتی بهره مند گردد. این یعنی تشویق تولید و پرهیز از خام فروشی مدنظر ماست.

تحریریه: وقتی پای درددل خریداران واقعی محصولات فولادی از بورس کالا که از قضا همگی تولیدکنندگان و زحمتکشان صنعت کشورند می نشینیم؛ متاسفانه انتقادات فراوانی نیز به ساز و کار عرضه در همان بورس کالا دارند. یعنی علاوه بر حضور دلال ها در حاشیه بازار، بعضا دلال ها در بورس کالا نیز وارد شده و در تناژ بالا خرید انجام می دهند. چه پیشنهاداتی در طرح شما برای شفاف تر شدن ساز و کار عرضه در بورس کالا وجود دارد؟

حجت الله فیروزی: باید عرضه ها به صورت هفتگی انجام شود. سهمیه هر کس هم مشخص گردد تا بدانیم چه مقدار عرضه می کند. تمام روند از ابتدا تا انتها رصد می شود. خوشبختانه اینها در طرح مجلس دیده شده است. یعنی در یک کلام ما در هر مرحله پیش بینی کرده ایم که محصول از کجا می آید به چه کسی عرضه می شود. اینگونه است که بساط دلال ها جمع خواهد شد. بی شک همین ساز و کار قابل رصد است که دشمن دلالی و تقاضای کاذب خواهد بود.

تحریریه: در قالبی که توضیح دادید؛ صادرکننده ها چه زمانی اجازه صادارت خواهند داشت؟

حجت الله فیروزی: این نکته نیز به خوبی در طرح دیده شده است. چرا که هدف اصلی از تولید در ابتدا تامین نیاز داخل و پس از آن صادارت است. پس از آنکه طی فرآیند قابل رصدی که عرض کردم محصولی در بورس کالا عرضه شد و به مدت یکماه خریداری از میان خریداران واقعی برای آن وجد نداشت؛ تولیدکننده اجازه صادرات دریافت خواهد نمود. یعنی پس از تامین کافی نیاز داخلی و اشباع بازار داخل، اجازه صادارت وجود دارد.

تحریریه: به عنوان سوال آخر، برخی صاحب نظران و منتقدان وزارت صمت معتقد به وجود انحصار برای تولیدات صنایع بالادستی فولاد در کشور هستند و معتقدند در صورت صفر شدن تعرفه برای این محصولات و تخصیص ارز لازم توسط دولت محترم، این انحصار و قیمت های کاذب حاصل از آن خواهد شکست. شما در این باره چه نظری دارید؟

حجت الله فیروزی: توجه بفرمایید که در سال جاری میلادی ما تقریبا 28 میلیون تن تولید انواع محصولات فولادی داشته ایم و حدود 15 میلیون تن نیز مصرف ما بوده است. حتی با وجود شرایط کرونایی پیش بینی می شود که ما تا پایان سال میزان تولدیمان به سقف 30 میلیون تن برسد و در نتیجه مقدار مازاد مناسبی نزدیک به 15 میلیون تن علاوه بر مصرف کشور در اختیار داریم. وقتی ساز و کار عرضه صحیح باشد؛ با توجه به نصف تولید کشور که مازاد است؛ خود به خود همین مسئله موجب رقابت و شکسته شدن قیمت خواهد شد. یعنی ما در داخل می توانیم رقابت ایجاد کنیم و به نظرم با این حجم تولید در حال حاضر و با اصلاح ساز و کار عرضه در جهت شفافیت که باید انجام شود؛ فعلا نیازی به این تصمیم تعرفه ای نخواهیم داشت و با تدابیر صحیح می توانیم رقابت داخلی ایجاد کنیم.  

پایان/